2016-09-15

Sinds deze zomer is het bootjescollier te zien in de Special Collections van het Rijksmuseum, waar de juwelen zijn tentoongesteld.

Eerder dit jaar kocht het Rijksmuseum een bijzonder Nederlands bootjescollier uit onze collectie. In de meeste gevallen zijn deze bezet met granaten, maar ons exemplaar is versierd met goudsteen. Sinds deze zomer is het collier te zien in de Special Collections van het Rijksmuseum, waar de juwelen zijn tentoongesteld.  

De bootjesketting is of in 1701 of in 1722 gemaakt in Dordrecht, welke van de twee wordt nog onderzocht. Het collier – een van de oudste bekende voorbeelden – is typisch voor Friesland, Groningen en Holland, maar het gebruik van gefacetteerd goudsteen maakt het extra bijzonder.  

Over goudsteen
Goudsteen is geen edelsteen, maar glas met koperelementen dat al sinds de tweede helft van de 16e eeuw op het Venetiaanse eiland Murano wordt gemaakt. De glasmakers noemden goudsteen ‘avventurina’, omdat het produceren ervan meer avontuur dan wetenschap was. Zo is bekend dat een glasmaker in één jaar veertig mislukte partijen had.

Waar normaal gesproken imitaties naar hun natuurlijke variant worden genoemd, is dat voor de edelsteen aventurien precies andersom gegaan: goudsteen, ook wel aventurienglas genoemd, bestond namelijk al toen de edelsteen voor het eerst werd ontdekt.  

De bootjesketting
Het gouden collier met gefacetteerde goudstenen bestaat uit dertien schakels met filigrein (draadwerk) en een slot. Het collier (36 cm, 21 gr) heeft drie zeer goed leesbare keuren: het stadskeur voor Dordrecht, de jaarletter K (1701 of 1722) en een meesterteken. Helaas zijn in het verleden de platen met de Dordrechtse keuren verloren gegaan, waardoor het in veel gevallen onmogelijk is om Dordrechtse makers te achterhalen.

Dekker en het Rijks
Aan het Rijksmuseum verkochten we eerder een zilveren vaas in 1895 gemaakt door Philippe Wolfers van Wolfers & Frères en een gouden en saffieren erepenning uit 1762 gemaakt op Sri Lanka. De penning is een belangrijk object en bracht een tot dan toe onbekende episode uit onze VOC-geschiedenis aan het licht.

Het collier is in het Rijksmuseum te zien in de Special Collections, zaal 0.9-Z8.03.

Bekijk het collier op de site van het Rijksmuseum: klik hier.